Chłop Rybka

Chłop Rybka

autorka: Gabriela Szubińska

Legenda o chłopie zwanym Rybką żywa jest od ponad pięciu wieków i przekazywana tradycyjnie w formie ustnej jak i w przekazie pisemnym. Znana w kilku wersjach, lokuje wiekopomne dla tego miasta wydarzenie raz to podczas orki, raz na skraju karczowanego lasu a nawet w jego głębi, podczas poszukiwań zaginionego bydła. Pisali o legendarnej postaci wieśniaka Rybki między innymi: Walenty Roździeński w „Officyna ferraria”, Józef Lompa, Anonim Wielkopolanin, Jan Nowak.





Jedna z wersji legendy głosi, iż około roku 1490 chłop zwany Rybką, zamieszkujący w niewielkiej osadzie Tarnowice, podczas prac polnych, znalazł w wykrocie między korzeniami karczowanego drzewa bryłę kruszcu srebrnego. Przypadek ten przeświadczył o przyszłości najbliższej okolicy jako prężnie rozwijającego się ośrodka górnictwa kruszcowego, zaczęli do niej bowiem przybywać poszukiwacze cennego metalu, kuszeni wizją zdobycia fortuny.

Mityczny przez kilka wieków chłop, Jan Rypka (!) z Tarnowic, wreszcie „zmaterializował się” poniekąd, gdy jego nazwisko odnaleziono w „Spisie wolnych chłopów ziemi bytomskiej”, czego dzięki swoim pracom badawczo-rekonstrukcyjnym dokonał Bernard Szczech.


Chłop Rybka




Rybka w pochodzie jest przyodziany w siermięgę chłopską, słomiany kapelusz, pcha drewnianą sochę ciągnioną przez woły (czasem krowy). Zwierzęta prowadzi podrostek, starszy syn Rybki. Przed nimi bieży drobnym krokiem pacholę również w prostym, wiejskim przyodziewku, dzierżąc w obu dłoniach historyczną, aczkolwiek symboliczną, bryłę kruszcu srebra. Bywa, że w pochodzie przez miasto orającemu drewnianym lemieszem asfaltowe miedze, którymi dziś na co dzień poruszają się nie woły, a mechaniczne konie, towarzyszy żona. Ta malownicza scena głęboko zapada w pamięć widzom oglądającym korowód, a dzieci wprowadza w odległy niemal baśniowy czas, który dał początek gorom, czyli kopalniom tarnowickim.

Gabriela Szubińska, jest badaczką dziejów śląskich rodów magnackich, zbieraczką przekazów ustnych o ich członkach, autorką wielu artykułów oraz książki.


Chłop Rybka